Welk boek wil jij deze zomer lezen? (2018): Rian Visser

Welk boek wil jij deze zomer lezen? Deze vraag stelde ik aan 62 schrijvers, illustratoren, vertalers, uitgevers en leesbevorderaars. Het hoefde niet per se een jeugdboek te zijn. Tijdens zomerlezen, in juli en augustus, zal elke dag iemand anders deze vraag beantwoorden. Het overzicht met alle antwoorden vind je op deze pagina.

Vandaag geeft Rian Visser (schrijver) antwoord op de vraag ‘Welk boek wil jij deze zomer lezen?’

Rian Visser: boeken op Ikvindlezenleuk | website

Dit boek wil ik deze zomer lezen

Ik lees deze zomer Menselijke voorwaarden, van Junpei Gomikawa. Ik kreeg het van mijn man voor mijn verjaardag. Het boek heeft 1385 pagina’s en is op flinterdun papier gedrukt in een kleine letter. Het is een boek om met twee handen vast te houden. De omvang schrok in eerste instantie even af. De tekst leest echter als een trein.

Vanaf mijn zeventiende ongeveer, toen ik naar de Kunstacademie ging, heb ik een fascinatie voor Japan. Voor de architectuur, de vouwkunst, het eten … alles eigenlijk. Ik begon op mijn achttiende met de verdedigingssport aikido en deed daarna een shiatsu-opleiding bij een Japanner: Sasaki sensei. Shiatsu is Japanse drukpuntmassage. Ik kookte vaak Japans, at met stokjes uit kleine schaaltjes, dronk Japanse thee, zat veel op de grond, bewonderde Japanse prenten en oefende kalligrafie. Ik kocht zelfs een cursus Japans: een boek met cassettebandjes. En ik had een kanji-boek, waaruit ik probeerde de klanktekens, het hiragana, te leren lezen en schrijven.

Daarnaast las ik vertaalde boeken van Japanse schrijvers. Ik wilde op die manier het Japanse leven beter leren kennen, maar ik genoot ook van de stijl en van de verhalen. Typisch Japans vind ik het verzwijgen van dingen: tussen de regels door moeten lezen.

Op de foto zie je mijn collectie Japanse literatuur. Murakami is de bekendste Japanse schrijver, maar eigenlijk mijn minst favoriet. Het boek Norwegian wood heb ik gehad, maar zag ik niet meer. Misschien heb ik het ooit weggegeven of uitgeleend. Verder las ik zijn werk uit de bibliotheek.

Van de tetralogie van Yukio Mishima heb ik drie delen, maar deel 1 Lentesneeuw mis ik helaas. Die las ik wel uit de bibliotheek. Veel van die Japanse boeken horen tot de mooiste die ik gelezen heb, zoals De sleutel van Tanizaki en Vrouw in het zand van Kobo Abé. Alleen de Britse schrijvers Jenny Diski en Tom Parks benaderen wat mij betreft deze manier van verhalen vertellen.

Terug naar Menselijke voorwaarden. Gomikawa schreef het boek in 1956. Hij wilde bestuderen of iemand onder bepaalde voorwaarden nog wel mens kan zijn. Het verhaal speelt zich af in de Tweede Wereldoorlog in Mantsjoerije. Tegenwoordig hoort dat bij China, maar in die tijd was het een Japanse marionettenstaat. De hoofdpersoon Kaji is persooneelsmanager in een mijn. Hij wordt zwaar onder druk gezet om een hogere productie te halen, omdat er veel ijzer nodig is voor de oorlog.

Het boek is een trilogie. De drie delen heten De mijn, Het leger en De weg naar huis. Ik ben net klaar met Deel 1.

Mijn voorlopige oordeel: Indrukwekkend en heel erg Japans!

Over het boek

Jumpei Gomikawa – Menselijke voorwaarden
Kaji werkt daar op het kantoor van een grote Japanse onderneming. Hij laat zich op zijn werk afwijzend over de Tweede Wereldoorlog uit. Zijn pacifisme wordt aangezien voor een gebrek aan vaderlandsliefde. Om zich het vege lijf te redden accepteert hij een baan als personeelschef bij de Laohulingmijn, in ruil voor vrijstelling van dienstplicht. Met zijn geliefde Michiko, met wie hij dankzij deze garantie eindelijk zou kunnen trouwen, vertrekt hij naar de mijn. Er werken Chinese dwangarbeiders onder erbarmelijke omstandigheden: zij worden uitgebuit en mishandeld. De mijnbouwonderneming zelf blijkt tot in de haarvaten corrupt. De idealistisch Kaji probeert deze misstanden van binnenuit aan te pakken, maar zijn goede bedoelingen worden keer op keer gedwarsboomd. Wanneer hij ondanks eerdere toezegging toch in het leger terechtkomt en ook daar voor de zwakkeren opkomt maakt hij juist promotie vanwege durf en moed. Hij probeert desondanks vast te houden aan zijn morele overtuiging, maar de omstandigheden maken dat hij steeds minder mens wordt en zich gaandeweg ontwikkelt tot een brute killer.