17 augustus 2021: Fifi Schwarz

Welk boek wil jij deze zomer lezen? Deze vraag stelde ik aan schrijvers, illustratoren, vertalers, uitgevers, leesbevorderaars en lezers. Het hoefde niet per se een jeugdboek te zijn. Tijdens zomerlezen, in juli en augustus, zal elke dag iemand anders deze vraag beantwoorden. Het overzicht met alle antwoorden vind je op deze pagina.

Vandaag geeft Fifi Schwarz antwoord op de vraag ‘Welk boek wil jij deze zomer lezen?’. Fifi Schwarz werkt in het onderwijs. Meer informatie vind je op haar website De dingen de baas

Dit boek wil ik deze zomer lezen

Een paar jaar terug kocht ik geregeld boeken als er in de kranten positieve recensies over waren verschenen. Vaak viel me dan op dat die boeken eigenlijk tegenvielen. Dat vond ik zonde, want er is zo veel moois te lezen en zo weinig tijd om dat te doen. Nu lees ik snel, (elke dag zeker 100 pagina’s), maar met vertraging: ik begin in de meeste boeken pas een paar jaar nadat ze zijn verschenen. Via sites als Goodreads kijk ik wat andere lezers, die ongeveer dezelfde interesses hebben als ik, aanbevelen. Daar zitten vaak boeken tussen die al wat langer geleden zijn uitgekomen en die dus de tand des tijds hebben doorstaan.

Sinds vorig jaar heb ik ook meer aandacht voor klassiekers. Lange tijd heb ik er tegenaan gehikt om de Grote Werken te lezen. Een aantal had ik natuurlijk wel gelezen, op school, maar heel veel andere titels heb ik voor me uitgeschoven. Eigenlijk weet ik niet goed waarom; misschien omdat ik bang ben dat ik ze niet zo weet te waarderen als de honderdduizenden mensen die er wel enthousiast over zijn. Intussen heb ik door dat dat een onterechte angst is. Zo las ik vorig jaar bijvoorbeeld de veelgeprezen De Toverberg van Thomas Mann en daar ging ik helemaal in op. Er gebeurde niet veel spectaculairs: eigenlijk waren de personages in dat boek 930 pagina’s lang vooral aan het denken en praten. Maar die gesprekken, en de beeldende manier waarop Mann hun uiterlijkheden en karaktertrekken beschreef, boeiden mij zo dat ik er met plezier elke dag naar teruggreep. Ik kijk niet naar soaps, maar ik stel me voor dat het gevoel dat ik had ongeveer hetzelfde was als naar een soap kijken – elke dag weer even in het verhaal duiken en kijken: hoe zou het nu zijn met het hoofdpersonage?

Heerlijk vind ik dat. Lezen geeft me prachtige inkijkjes in menselijke relaties, ik kan de hele wereld rondreizen – lekker vanaf de bank met een van mijn katjes op schoot – en ik geniet van de rijkdom van de taal. Op mijn blog www.dezinvanhetboek.nl verzamel ik van alle boeken die ik lees de zinnen die het meest treffend het verhaal of de hoofdpersoon weergeven, of die veel zeggen over de tijd waarin ik het boek lees (ook al is het boek een paar jaar oud, sommige ervaringen of inzichten zijn tijdloos), of gewoon omdat ze mij raken.

Wat ik ook heerlijk vind: gevarieerd lezen. Fictie en nonfictie door elkaar, de ene keer werk dat is geschreven door een man, de andere keer door een vrouw, de ene keer een witte en dan een zwarte schrijver, en afwisselend Nederlands- en Engelstalig. Deze zomer begon voor mij met drie klassiekers waarvan ik heb genoten, The Street van Ann Petry (Amerikaans, fictie), De naam van de roos van de Italiaan Umberto Eco (Nederlandse vertaling, fictie), gevolgd door Silent Spring van Rachel Carson (Amerikaans, nonfictie). Onlangs las ik de romans In weerwil van de woorden door de Vlaamse schrijver Dimitri Verhulst en Nervous Conditions van de Zimbabwaanse schrijfster Tsitsi Dangarembga en nu lees ik The Good Ancestor van Roman Krznaric (nonfictie), een filosofische gids over hoe wij nu keuzes moeten en kunnen maken vanuit het perspectief van toekomstige generaties.

Deze week ben ik begonnen aan De vernuftige edelman Don Quichot van la Mancha door Miguel Cervantes Saavedra, wat ik hoop uit te lezen voor het einde van de zomervakantie. Dat laatste is een uitdaging, want die duurt voor mij niet zo lang meer en het is een dikke pil van 960 pagina’s. Dat was dan ook de voornaamste reden dat ik deze klassieker zo lang in mijn boekenmolen had laten liggen; ik was bang dat ik er niet doorheen zou komen. Maar ook nu blijkt weer: dat valt enorm mee, het staat bol van de avonturen en ik vlieg er doorheen. Soms moet ik het bewust wegleggen om even stil te staan bij wat er allemaal gebeurt. Mijn laatste zomerboek is Teaching Machines van Audrey Watters die duikt in de geschiedenis van onderwijstechnologie en daar kritische kanttekeningen bij plaatst. Omdat ik werk op het raakvlak van onderwijs en ict, markeert dit boek voor mij de overgang van vakantie naar werk.

Dit betekent overigens niet dat ik alleen in vakanties lees. Integendeel: ik lees het hele jaar door (mijn streven is twee boeken per week te lezen en dat lukt aardig) en dat raad ik iedereen aan. Na een lange werk- of schooldag is het lezen van een boek lekker ontspannend, terwijl je je ook – op een fijne manier – inspant; door verhalen en karakters op je in te laten werken, kennis op te doen of te vergroten, je fantasie aan te spreken. In de tijd die een aflevering van een Netflixserie duurt, ben je zo een paar hoofdstukken verder. Dat ritme heb je zo te pakken, het is een kwestie van beginnen en er even inkomen. Ik wens je veel leesplezier voor de rest van deze zomer, maar natuurlijk ook voor daarna.

Over de boeken

Ann Petry – The Street
New York City, 1940s. In a crumbling tenement in Harlem, Lutie Johnson is determined to build a new life for herself and her eight-year-old boy, Bub – a life that she can be proud of. Having left her unreliable husband, Lutie believes that with hard work and resolve, she can begin again; she has faith in the American dream. But in her struggle to earn money and raise her son amid the violence, poverty and racial dissonance of her surroundings, Lutie is soon trapped: she is a woman alone, ‘too good-looking to be decent’, with predators at every turn.

Audrey Watters – Teaching Machines
How ed tech was born: Twentieth-century teaching machines—from Sidney Pressey’s mechanized test-giver to B. F. Skinner’s behaviorist bell-ringing box.

Dimitri Verhulst – In weerwil van de woorden
Iedereen met een fobie voor de brievenbus, iedereen die zijn enveloppen dagenlang ongeopend op tafel laat liggen tot hij moedig genoeg is om ze open te maken, zal zich herkennen in Pol Verholst. Hoewel hij de zoon is van een postbode, en een groot liefhebber van de woorden, is zijn angst voor de post zo groot dat hij willens nillens zijn naam schonk aan een ziekte waar zovelen aan lijden. De angst voor post. Oftewel: de Ziekte van Verholst. Een ziekte die het hele leven kan ruïneren, en waarbij vergeleken de angst voor spinnen of iets als hoogtevrees werkelijk niets meer voorstelt.

Miquel de Cervantes Saavedra – De vernuftige edelman Don Quichot van la Mancha
Het boek dat Cervantes in 1605 publiceerde (het tweede deel kwam in 1615 uit) is beroemd geworden. Miljoenen lezers over de hele wereld hebben genoten van de talloze sterke verhalen die in de roman worden opgedist. Verhalen over Don Quichot van La Mancha die ridder wilde zijn in een wereld die niet meer in ridderlijkheid geloofde. Zijn gevecht met de windmolens is spreekwoordelijk geworden en dat de ridder zijn avonturen opdraagt aan zijn geliefde Dulcinea weet iedereen. Maar wie het kloeke boek waarin zijn wederwaardigheden zijn opgetekend leest, zal verrast worden door de hoeveelheid wijsheid die tussen het rijke boeket aan verhalen ten toon wordt gespreid en zal merken dat Cervantes heel wat meer te vertellen heeft dan de bekende verhalen die in omloop zijn. Al spelen de verhalen zich af in het zestiende-eeuwse Spanje, de lezer zal verwonderd staan over de moderne indruk die de roman ook vandaag de dag nog maakt.

Rachel Carson – Silent Spring
This classic environmental study discusses the reckless annihilation of fish and birds by the use of pesticides and warns of the possible genetic effects on humans.

Roman Krznaric – The Good Ancestor
The most important question we must ask ourselves is, ‘Are we being good ancestors?’ So said Jonas Salk, who developed the polio vaccine in 1953 but refused to patent it forgoing profit so that more lives could be saved. Salk’s radical generosity to future generations should inspire us. But when leading philosopher Roman Krznaric examines society today, he sees just the opposite: Our short term, exploitative mindsets have ‘colonized the future.’ Businesses eschew civic responsibility for immediate gains, politicians throw their support behind whatever will win the next election, and we all struggle to focus our attention beyond the next alert from our phones. The result? An inexcusable chasm between the haves and have-nots and mounting existential threats have brought our species to the precipice of disaster. Yet Krznaric sees reason to hope. Yes, the urgent struggle for intergenerational justice calls for hugely ambitious solutions, from rewiring our growth-at-all-costs economy to giving voters of future generations a voice in our democracies. But at the heart of all these changes is one we can enact within ourselves: We must trade shortsightedness for long-term thinking. In The Good Ancestor, Krznaric reveals six practical ways we can retrain our brains to think of the long view, including Deep-Time Humility (recognizing our lives as a cosmic eyeblink) and Cathedral Thinking (starting projects that will take more than one lifetime to complete). His aim is to inspire more ‘time rebels’ like Greta Thunberg’to shift our allegiance from this generation to all humanity in short, to save our planet and our future.

Thomas Mann – De toverberg
De jonge Duitser Hans Castorp bezoekt zijn neef in het sanatorium in het Zwitserse Davos. Nadat een longarts een vochtig plekje op zijn long heeft geconstateerd, blijft hij er echter geen drie weken maar zeven jaar. In de hermetische wereld van De Toverberg wordt Hans Castorp door een aantal excentrieke patiënten, onder wie de verleidelijke Klavdia Chauchat, ingewijd in het leven, de liefde en de dood.

Tsitsi Dangarembga – Nervous Conditions
Two decades before Zimbabwe would win independence and ended white minority rule, thirteen-year-old Tambudzai Sigauke embarks on her education. On her shoulders rest the economic hopes of her parents, siblings, and extended family, and within her burns the desire for independence.

Umberto Eco – De naam van de roos
Het is de laatste week van november 1327 in een welvarende abdij in het noorden van Italië. Broeder William Baskerville, een geleerde franciscaner monnik uit Engeland, komt als speciaal gezant van de keizer met een delicate diplomatieke opdracht naar Italië. Hij moet een ontmoeting organiseren tussen de van ketterij verdachte franciscanen en afgevaardigden van de paus. Al spoedig ontwikkelt zijn verblijf in de abdij zich echter tot een tijd vol apocalyptische verschrikkingen: zeven dagen en nachten zijn William en zijn metgezel Adson getuige van de wonderbaarlijkste en voor een abdij hoogst zonderlinge gebeurtenissen. Er worden zeven geheimzinnige misdaden gepleegd, die de muren van de ontoegankelijke, labyrintvormige bibliotheek met bloed besmeuren. Angstige geruchten gaan door de abdij; niet alleen de abt heeft iets te verbergen, overal worden sporen uitgewist. William, een voormalig inquisiteur, wordt door de onderzoekskoorts bevangen. De ontmaskering van de moordenaar gaat hem veel meer in beslag nemen dan de strijd tussen de keizer en de paus. Hij verzamelt aanwijzingen en ontcijfert manuscripten in geheimtaal. Steeds dieper dringt hij door tot de geheimen van de abdij.